Opis

Rastko Petrović (rođen 3. marta 1898. godine, preminuo 15. avgusta 1949.) je bio srpski književnik, pesnik, pripovedač, romansijer, esejista, slikar i diplomata. Bavio se likovnom i književnom kritikom Sa mnogobrojnih putovanja ostavio je zanimljive putopise Rastko Petrović rođen je 3. marta 1898. godine u Beogradu, kao deveto dete oca Dimitrija, istoričara, i majke Mileve, učiteljice. Rastko je mlađi brat Nadežde poznate likovne umetnice i Milice, pesnikinje. Dana 5. juna kršten je u hramu Svetoga Marka u Beogradu. Njegov kršteni kum bio je novosadski pisac i pripovedač Jaša Tomić.

Rastkova porodica bila je veoma ugledna i cenjena u Beogradu. Piščeva rodna kuća srušena je prilikom bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. godine. Rastko još u detinjstvu ostaje bez majke, a brigu o njemu preuzimaju sestre. U periodu od 1905. do 1914. godine pohađao je osnovnu školu i upisao niže razrede gimnazije. U jeku Balkanskih ratova 1912. prekida gimnazijsko školovanje u Beogradu. Kao nesvršeni gimnazijalac odlazi na front, prelazi Albaniju i odlazi u Francusku, gde završava gimnaziju. U Nici je maturirao, a kao stipendista francuske vlade upisuje prava u Parizu. U Parizu se upoznaje i druži sa mnogim pesnicima, slikarima. Piše pesme, pripovetke i prikaze slikarskih izložbi i objavljuje ih u otadžbini.

Godine 1921. objavljuje jedinstveni humoristički roman iz života starih Slovena „Burleska Gospodina Peruna Boga Groma“. Krajem 1922. godine objavljuje zbirku pesama „Otkrovenje“. Tokom cele te godine aktivno deluje u Beogradu zajedno sa brojnim piscima poput Milana Dedinca, Marka Ristića, Tina Ujevića i drugih. Njihovo delovanje dovešće do pojave nadrealizma. Nakon što se zaposlio kao činovnik u Ministarstvu inostranih dela, krajem naredne 1923. godine, primljen je za pripravnika.

Nastaje period u Rastkovom životu kada sve manje piše poeziju i sve manje objavljuje. Oktobra 1926. godine postavljen je za pisara u Ministarstvu inostranih dela u Poslanstvu pri Vatikanu kod Milana Rakića. Rakić mu omogućuje putovanje po Italiji, Španiji, Francuskoj i Turskoj i, što je najznačajnije, po Africi. Stoga će, 1930. godine, Petrović objaviti veličanstveni putopis pod istoimenim nazivom „Afrika“. Potom, 1935. godine, Rastko Petrović biva postavljen za vicekonzula šeste položajne grupe generalnog konzulata u Čikagu. Naredne godine radi u Vašingtonu kao sekretar Poslanstva. Putuje po SAD, Kanadi, Meksiku, Kubi. Godine 1938. unapređen je u zvanje konzula pete grupe u Čikagu.
Drugi svetski rat proveo je u Sjedinjenim Američkim Državama. Piše pesme za zbirku „Ponoćni delija“. Poboljeva. U 51. godini, dana 15. avgusta 1949. iznenada umire u Vašingtonu. Sahranjen je na groblju u Senovitom potoku u Vašingtonu. Posmrtni ostaci Rastka Petrovića preneti su u Beograd tek u junu 1986. godine, i sahranjeni u porodičnu grobnicu na Novom groblju.

Dela: Zbirka pesama „Kosovski soneti“ – Krf, 1917. Roman „Burleska gospodina Peruna boga groma“ – Beograd, 1921. Zbirka pesama „Otkrovenje“ – Beograd, 1922. Roman „Sa silama nemerljivim” – Beograd, 1927. Putopis „Afrika“ – Beograd, 1930. Roman „Ljudi govore“ – Beograd, 1931. Roman „Dan šesti“ – Beograd, 1961.

Likovna kritika – Rastko Petrović je duboki trag u srpskoj kulturi ostavio i kao likovni kritičar. Aktivno se bavio likovnom kritikom od 1921. godine kada sarađuje sa brojnim listovima, najpre u Zagrebu, a potom u Beogradu. Začetnik je „sintetičke kritike“ umetnosti koju je objaljivao u „Zenitu“, „Radikalu“, „Kritici“, „Savremeniku“, „Misli“, „Raskrsnici“, „Vremenu“. Od 1931. do 1935. redovni je kritičar Politike kada je pisao pod inicijalima N. J. – N(isam) J(a). Objavljivao je retko, početkom treće i četvrte decenije, i to samo onda kada je imao šta novo da kaže.

Dobro obrazovan na tradiciji francuske teorije i estetike umetnosti, sa urođenim senzibilitetom postao je pionir i protagonosta moderne likovne kritike u Srbiji. Snažno je delovao na našu modernu umetnost jer je njegov kritičku sud među umetnicima bio merodavan i uvažavan. Takođe je prvi podržao nove tendencije u srpskom slikarstvu – „konstruktivizam“ i „novi realizam“. Sagledavao je srpsku umetnost u kontekstu aktuelnih evropskih tendencija svog vremena.

                                                         …

Autor Petrović, Rastko, 1898-1949 Autor Petrović, Rastko, 1898-1949 Naslov Eseji, kritike / Rastko Petrović ; priredila Radmila Matić-Panić Vrsta/sadržaj tыpe of material knjiga Jezik srpski Godina 1995 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Muzej savremene umetnosti, 1995 (Beograd : Cicero) Ostali autori Matić-Panić, Radmila Maoduš, Milena Fizički opis 272 str., [13] str. s tablama : ilustr. ; 24 cm Zbirka Srpski kritičari ; 5 Napomene Tiraž 1.000 Beleška o autoru: str. [2]Str. [9]-24: Rastko Petrović – likovni kritičar i esejista / Radmila Matić Panić Napomene i bibliografske reference uz tekst ISBN 86-7101-103-8 (plast.) Predmetne odrednice Petrović, Rastko, 1898-1949 – Likovna kritika