Opis

SLOBODAN JOVANOVIĆ (Novi Sad, 03.12 1869 — London, 12.12.1958) Slobodan Jovanović (1869—1958) je bio predsednik i potpredsednik Ministarskog saveta Kraljevine Jugoslavije u izbeglištvu, potpredsednik Ministarskog saveta Kraljevine Jugoslavije (od 27. marta 1941), predsednik Srpske kraljevske akademije, rektor Beogradskog univerziteta profesor javnog prava i dekan Pravnog fakulteta u Beogradu, pravnik, istoričar, književnik.

Rođen je 3. decembra 1869. u Novom Sadu, od oca Vladimira Jovanovića i majke Jelene. Od sredine 1872. njegova porodica živi u Beogradu. 1879. polazi u Prvu beogradsku gimnaziju, tada sedmorazrednu i smeštenu u levom krilu Kapetan-Mišinog zdanja. Godine 1886. završio je Prvu mušku gimnaziju u Beograd. Posle boravka u Minhenu (1886/87.) i Cirihu od 1. aprila 1890. studirao je prava u Ženevi, Švajcarska, kao državni stipendista Kraljevine Srbije. Potom je izučavanje prava nastavio 1891. godine na Slobodnoj školi političkih nauka u Parizu. Naredne godine, 1892., se vraća u Srbiju gde dobija prvu državnu službu, radi kao pisar u Ministarstvu inostranih dela u Beogradu. Slobodan je 1893. upućen za atašea u srpsko poslanstvo u Carigradu, Osmansko carstvo, gde ostaje do 1894. Na ovom položaju radio je na poboljšanju položaja Srba u Turskoj. Po povratku u Beograd 1894. zbog poznavanje situacije u Turskoj postavljen je u Prosvetno odeljenje Ministarstvo inostranih dela, koje se bavilo srpskom propagandom (školskim i crkvenim stvarima) u Makedoniji. Slobodan objavljuje 1895. godine delo o državnom i javnom pravu pod nazivom “O društvenom ugovoru”, gde izlaže ideje savremenog liberalizma, nastalim u 18. veku u dobu prosvećenosti. Slobodan je 1894. počeo da objavljuje članke u konzervativnom listu “Red”, naredne, 1895. godine počinje da piše članke u “Srpskom pregledu”, a 1896. u mostarskoj “Zori”. Godine 1997. Slobodan je izabran za vanrednog profesora na Pravnom fakultetu Velike škole u Beogradu. Iste godine objavljuje delo “O suverenosti”. Godine 1899. objavljuje delo pod nazivom “O dvodomnom sistemu”. U ovom delu kao glavni primer uzima Englesku, državu u kojoj je nastao savremen parlamentarizam. Iste godine objavljuje do tada najstudiozniju raspravu “Jovan Hadžić, srpski zakonopisac” u izdanju Matice srpske. Godine 1900. na istom fakultetu je izabran za redovnog profesora. Slobodan Jovanović bio je nastavnik Pravnog fakulteta u Beogradu pune 43 godine, sve do svoga penzionisanja 1940. godine. Profesor Jovanović je bio jedan od osnivača “Srpskog književnog glasnika” 1901. godine. U ovom književnom časopisu nalazio se u uređivačkom odboru i važio je za jednog od najredovnijih saradnika. Slobodan naredni istraživački rad objavljuje 1902. pod nazivom “Engleski parlamentarizam”.

Profesor Jovanović je 4. februara 1905. godine izabran za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije. Godine 1908. je izabran za redovnog člana Srpske kraljevske akademije, a proglašen 15. decembra 1911. na osnovu svoje pristupne besede “Ustavobranitelji i njihova vlada 1838—1858”. Tokom Prvog i Drugog balkanskog rata Slobodan je bio šef Presbiroa pri Vrhovnoj komandi Srpske vojske. Posle pobede Srpske vojske u Kumanovskoj bici prelazi sa Presbirom i Vrhovnom komandom u Skoplje gde boravi nekoliko meseci. Posle Drugog balkanskog rata, 1913. godine izabran je za rektora Beogradskog univerziteta. Međutim, 1914. godine izbija Prvi svetski rat a Slobodan je ponovo upućen na službu u Presbiro pri Vrhovnoj komandi Srpske vojske. U jesen 1915. austrougarske i nemačke oružane snage preduzele su veliki ofanzivu na Srbiju, istovremeno i bugarske snage prekidaju sabraćajnu komunikaciju dolinom Južne Morave i Vardara. Srpska vojska sa izbeglim narodom nalazila se u bezizlaznoj situaciji na Kosovu i Metohiji. Tada Vrhovna komanda odlučuje da se krene u povlačenje preko Albanije i Crne Gore na jadransku obalu u susret savezničkim snagama. Posle albanske golgote profesor Jovanović se našao na ostrvo Krf, gde su bile smeštene srpska vojska, izbeglice, narodna skupština, vlada i druge ustanove. Profesor Jovanović je pored obaveza u Presbirou nalazio vremena i za književni rad, koji mu je predstavljao duhovni mir u vremene teškom po srpski narod. Posle Prvog svetskog rata profesor Jovanović se nalazio među pravnim ekspertima pri jugoslovenskoj delegaciji na Konferenciji mira u Parizu 1919. godine. Slobodan Jovanović zajedno s Bogdanom Popovićem obnavlja izlaženje “Srpskog književnog glasnika”. Profesor Jovanović je 1927. godine izabran za dopisnog člana Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu. Između 1928. i 1930. godine nalazio se na mestu predsednika Srpske kraljevske akademije. Izdavanje Sabranih dela profesora Jovanovića je počelo kod Gece Kona 1932. godine. Slobodan Jovanović je bio osnivač i prvi predsednik Srpskog kulturnog kluba u periodu od 1937. — 1941. U broju od 4. decembra 1939. “Politika” je preko čitave strane 9. i dva stupca strane 10. objavila pet članaka posvećenih Slobodanu Jovanoviću pod zajedničkim naslovom “Sedamdeset godina života g. Slobodana Jovanovića”. Godine 1940. Slobodan odlazi u penziju sa mesta redovnog profesora.

27. marta 1941. ušao je u kraljevsku vladu kao nestranačka ličnost. Bio je potpredsednik Vlade u izbeglištvu, a jedno vreme i njen predsednik od 11. januara 1942. do 26. juna 1943, a zatim ponovo potpredsednik do 10. avgusta 1943. Od 1941. pa do kraja svog života živeo je u Londonu. Posle Drugog svetskog rata (1946.) suđeno mu je u odsustvu i osuđen je na dvadeset godina robije i gubitak građanske časti, takođe i dela mu se nisu štampala. Uređivački odbor biblioteke “Srpska književnost u sto knjiga” uvrstio je njegovu knjigu “Portreti iz istorije i književnosti” kao 60. u kompletu. No, samo u prvom izdanju, štampanom u malom broju primeraka. U drugom izdanju ova knjiga, sastavljena od eseja Slobodana Jovanovića, nije bila ni štampana, zbog intervencije Saveza komunista Jugoslavije.

Preminuo je u petak 12. decembra 1958. u 6.30 č. izjutra, u svojoj devedesetoj godini, u Londonu.

2007. godine Slobodan Jovanović je rehabilitovan odlukom Okružnog suda u Beogradu, a presuda kojom je osuđen na robiju i gubitak časti je proglašena ništavnom.

Autor Jovanović, Slobodan, 1869-1958 Naslov Država. Knj. 1, Pojam države. Državne funkcije / Slobodan Jovanović Vrsta/sadržaj tыpe of material sabrana dela Jezik srpski Godina 1936 Izdavanje i proizvodnja Beograd : G. Kon, 1936 (Beograd : Orao) Fizički opis X, 446 str. ; 19 cm Zbirka Sabrana dela Slobodana Jovanovića ; 13 Napomene Predgovor: str. IX-X. ISBN (Polupl.) Predmetne odrednice Država